چگونه حصیر ببافیم؟

چگونه حصیر ببافیم؟ حصیر بافی یکی از هنر های تقریبا قدیمی برخی از نقاط از ایران است که طرفداران بسیاری هم دارد و بسیاری از افراد با علاقه زیاد به این کار مشغول هستند. با حصیر وسایلی مانند سبد، کلاه، تسمه بافی، زیر انداز و… بافته میشود.

در گذشته ای نه چندان دور و پیش از تولید انبوه کالاها با ماشین الات صنعتی بشر برای درست کردن نیازهای خود از وسایل ابتدایی و ساده و دست ساز خود بهره  می می گرفته است .

مقاله پیشنهادی:حلقه دریم کچر از کجا بخریم

و بشر کالاهای مورد نیاز خود را با نیروی دست و وسایل ساده و دم دستی و با روش های ضربه زدن ، چکش کتری ، دوختن ، بریدن و … درست می کرد یا از ماشین های ساده کمک می گرفت و تولید این وسایل تا حدی وقت گیر بود . امروزه با کمک ماشین های صنعتی نیروی سوخت و برق بشر در کوتاه ترین زمان  یک کالا را تولید می کند .

مقاله پیشنهادی:الگوی تبدیل چادر ساده به قجری

در عصر مدرن با وجود کالاهای کارخانه ای متنوع ، کالاهای دست ساز هنوز جایگاه خود را دارند و انها را تحت عنوان صنایع دستی میشناسند . کالاهای دست ساز ارزش هنری ، فرهنگی و اقتصادی بالایی دارند .

حصیربافی یا بوریابافی

حصیر بافی یکی از دست سازه های بسیار کهن در بیشتر نواحی جهان است و از ایران و عراق گرفته تا نواحی دور دست امریکا و افریقا با حصیر بافی اشنا بوده اند .بر اساس شواهد باستانشناسی به دست امده در خاورمیانه بشر از زیر اندازهای حصیری دست بافت همیشه استفاده می کرده است و حتی حصیرها به عنوان سقف نیز به کار رفتند ، متاسفانه آثار حصیربافی به علت تجزیه این مواد به جا نمانده است .

حصیرها را با کمک نی های خودرو در حاشیه رودخانه ها و هور ها می ساختند و حصیربافی در واقع مادر  نساجی است .در بیشتر نواحی ایران به برگ درخت نخل ، ساقه گندم ، نی و … دسترسی دارند و با این متریال طبیعی دست سازه های حصیری درست می کنند .کار دست خود را به سایر نقاط کشور نیز ارسال می کنند و دست سازه های حصیری هواداران زیادی دارد و بسیاری آنها را برای استفاده تزیینی و برخی کاربردی تهیه می کنند . در کشورهای زیادی  که مواد اولیه ان در دسترس است نیز این هنر هنوز رونق دارد .

مقاله پیشنهادی: بهترین مارک تیغه برف پاک کن 206

محصولات حصیری تنوع زیادی در شکل ، رنگ و کاربرد دارند اکثر آنها کاربردی هستند تا تزیینی . این هنر در عین سادگی بسیار زیباست و جز هنرهای دستی در بیشتر متاطق سنتی ایران می باشد و هر منطقه سبک حصیر بافی مخصوص به خود را دارد .

آشنایی با حصیربافی و پیشینه آن

دست ساخته های حصیری حتی پیش از سفال نیز استفاده میشده اند . حتی در زمانی که بشر یکجانشین نبوده نیز دست سازه های حصیری داشته است .

مقاله پیشنهادی: ذخیره برق خانگی

با الیاف های گیاهی ، شاخ و برگ  دست سازه های حصیری درست می کردند . این هنر را به هیچ کشورو شهری نمی توان نسبت داد ، بقایای دست سازه های از هزاره ششم قبل از میلاد روی بقایای گچی پیدا شده است و در ایران در محوطه شهداد استان کرمان بقایای حصیری یافت شده است .

مقاله پیشنهادی: بوم نقاشی

منطقه جنوب شرق اسیا و شبه جزیره هند از با اهمیت ترین کشورهای تولید کننده محصولات حصیری هستند .درخال حاضر درخطه جنوب و شمال ایران که به درخت خرما ، ساقه گندم ، نی دردسترس است حصیر بافی رواج دارد . این هنر در مناطقی مثل سیستان و بلوچستان، خوزستان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، خراسان، کرمان، یزد، فارس، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی و تهران متداول است .

.مواد اولیه مصرفی در حصیربافی

ماده اولیه حصیر بافی در مکان های گوناگون با توجه به اقلیم جغرافیایی فرق دارد و حصیر را با برگ درخت  خرما ، ساقه های نی مردابی نواحی گرمسیری و مرطوب ، ساقه گندم ، برنج ، ترکه بید و … درست میشود و برای جلا دادن به ان روغن های گوناگونی می زنند .

مقاله پیشنهادی: قیمت بارفیکس ارزان

ابزار کار حصیر بافی

ابزار و وسایل مورد نیاز در حصیر بافی بسیار در دسترس  و ساده هستند این ابزار شامل   داس، انواع چاقو، اره، رنده، انبر دست، قیچی، سوزن، درفش، دفتین و سنگ نفت میشود.

این ابزار بیشتر  برای قطع گیاهان و هرس نمودن  آنها برای مهیا نمودن  مواد اولیه است .  بعضی اوقات  هم  در زمان  ساخت  یک ابزار  کمکی  هستند و مراحل تولید را برای شما اسانتر می کند .

طریقه تهیه مواد اولیه و شیوه بافت نی باتلاقی

پس از اینکه  نی به قطر و طول مناسب رسید ان را  توسط  داس از نزدیک ترین محل به ریشه می برند و  بعد  از جدا کردن برگ هایش در بخش  فوقانی  آن در جهت طولی شکافی با چاقو به وجود می اورند و  پس از ان  به شکل  انبوه روی هم گذاشته  میشود  و کوبیده می شود تا به شکل  نوارهایی با عرض های گوناگون  در آید در مرحله بافت نوارهای به وجود امده  در کنار همدیگر چیده میشود و بشکل  سه تا زیر، سه تا رو بافته می شود و نتیجه  کار بیشتر کاربرد  حصیر زیرانداز، حصیر سقف و بدنه کپر دارد .

در واقع در حصیر بافی ساقه های مطلوب و مناسب را می برند و در ای می خیسانند پس از ان سه تا پنج ساقه را کنار هم می چینند و با یک ساقه دیگر که دور ان پیچیده شده ان را به هم می تنند و وسایل حصیری می بافند .‌

حصیر بافی به دو شیوه مارپیچ و در هم بافته یا مشبک در هم تنیده میشود .

روش مارپیچ

این شیوه از دو عنصر درست شده است . پایه و باریکه یا نواری که برای دوخت  آن استفاده میشود . پایه یک تکه  طولانی و منعطف است و اغلب   مقطع دایره یا بیضی دارد  كه از تعدادی  علف، پوست درخت، چندین تركه یا مخلوطی از آن ها شکل گرفته است .  برای بافتن سبد، بعد از  از مارپیچ كردن پایه به حول خود ، آن را با نواری از جنس علف یا تراشه سفت  می كنند. اگر  پایه مرکب باشد  آن را به یکدیگر  می بندند و هر مارپیچ را به مارپیچ  دیگر  وصل  می كنند. شیوه  مارپیچ برای درست کردن اشکال گرد و مدور به کار می رود  . بافته های مارپیچی قابلیت تزیین کرد . برای تزیین ان از  کوک های  مارپیچی، ازگیاهان  رنگی  استفاده کنند  یا گیاهان مورد نظر را رنگ آمیزی کرده و سپس بافته حصیری را با ان تزیین می کنند . همینطور  روی سبد نقش  های رنگی نیز برای تزیین به وجود می اورند .

روش درهم بافته یا مشبك

شیوه اسان  این بافت، با  در هم تنیدن  دو گره، نوار مصرفی ایجاد میشود  و اغلب  به شیوه تارو پود عمود در کنار هم چیده میشوند . اما امکان دارد از زاویه قائم بیرون بزند. تارها از لحاظ ضخامت و انعطاف با پودها برابرند ، اما رنگ آن ها ممکن است شبیه هم نباشد . دراین شیوه، تنوع زیادی  وجود ندارد كه در مقدار  ظرافت تولیدات دیده میشود. این شیوه  در ساخت ظروف و زیراندازها بیشتر استفاده میشود .

بعضی  ازكارشناسان این هنر را در دسته  خاصی  تحت  عنوان سبد و حصیربافی جای می دهند و برخی  دیگر آن را جزء صنایع چوبی می پندارند  و این به علت  استفاده های  گوناگون این هنر- صنعت است. تولیدات حصیری اغلب  شامل محصولاتی مثل  زنبیل، کیف، جای نان یا میوه، زیرانداز، دیوار کوب و… می باشد . گاهی نیز برای تزیین حصیر را رنگ آمیزی می کنند. در برخی از شهرها مثل  بیرجند ، دزفول  بر روی محصولات  حصیری، با نخ های رنگارنگ ، گل و بته نیز رودوزی می کنند. در شهرستان های آبادان، خرمشهر و شادگان نیز به علت  فراوانی مواد اولیه، زیراندازهای مرغوبی درست می کنند . شیوه  نگهداری محصولات حصیری، دپر نگهداشتن ان از حرارت و آتش، فشار، ضربه و اشیای نوک تیز و برنده است و با آب ولرم وشوینده های معمولی می توانید ان را شستشو و تمیز کنید .

کاربرد حصیر

حصیر از قدیم الایام  تا به حال  کاربردهای  مختلف  و گوناگونی مثل  کیف، سبد نان، زنبیل (ساک خرید)، سبد میوه، زیرانداز، پاراوان و کلاهک آباژور داشته است.

کلیه موارد مورد نیاز: