چگونه گز درست کنیم؟

چگونه گز درست کنیم؟ شیرینی ها سنتی همیشه بیشتر از بقیه شیرینی ها باب طبع و ذائقه ما ایرانی هاست. گز یکی از شیرینی های سنتی است که از قدیم در شهرهای اصفهان، یزدو تبریز درست می شده است. اما تمام این شیرینی های خوشمزه را به صورت خانگی نیز می توان درست کرد تنها کافیست مواد اولیه آن را تهیه کنیم.

اصفهان شهر پر جاذبه ای است از اثار معماری و باستانی آن مثل نقش جهان  چهلستون و زاینده رود که بگذریم سوغاتی ها و خوراکی های خوشمزه ای مثل گز دارد . محال است گذرتان به اصفهان بخورد و از  گزهای  خوشمزه اش بگذرید  . پیشینه گز را به دوره صفوی که دوران شکوه و عظمت اصفهان بوده است نسبت می دهند.

گز انگبین ریشه گیاهی به اسم بته با درخت گز می باشد . این درخت درنواحی بختیاری و خوانسار درکوه پایه ها رشد می کند و ارتفاع ان تا دو متر هم می رسد

مقاله پیشنهادی: پالت چوبی از کجا تهیه کنیم

‌محصول  این درخت دانه های براق و زرد رنگی مثل ارزن است که  در پایان تابستان از ساقه های این درخت خارج میشود . باید این  دانه ها  ا پیش از بارش پاییزی چید .

مقاله پیشنهادی: خرید آویشن

برای چیدن این دانه ، پوست دباغی شده گوسفند را به نام دباله زیر درخت می گسترانند و با چوبی که سر کج یا عصا مانند دارد و ان را دگنک می خوانند ، ضرباتی به تنه درخت می زنند تا این دانه ها از تنه درخت جدا شود و روی دباله ریخته میشود .

مقاله پیشنهادی: وسایل آرایشی درست کنیم

این دانه ها پر از برگ و خس و خار و … است که ان را با الک  اهنی  مخصوصی الک کرده و دانه ها از الک رد میشوند  و خالصی ها داخل الک به جا می ماند .محصول این درخت را حدود ده بار در سال می چینند که هر چه بیشتر این محصول چیده شود محصول بعدی بی کیفیت تر است .

مقاله پیشنهادی: از بین بردن شفتگی برنج

بهترین محصول یا در اصطلاح گل محصول مرتبه اول است که به شکل گل رویش کرده است .

ناخالصی های داخل غربال مثل برگ های درخت گز نیز مصارف پزشکی دارد و دور انداخته نمیشود .دانه های ارزن مانند و زرد رنگ این درخت بسیار پر ارزش اند  و باید برای از دست ندادن کیفیت پیش از بارشها  چیده شوند

مقاله پیشنهادی: تلویزیون سامسونگ چی بخرم

و همچنین در سال پر بارش ، این محصول بلا استفاده است و چیده نمیشود.گز سنتی و مرغوب را با این  این دانه ها ، شکر ،مغز پسته ، بادام ، و…. درست می کنند .

برخی  اوقات نیز درون گز ماده خنکی به اسم شیر خشت می افزایند و به  جای اب درون ان اب هندوانه می ریزند که البته این نوع گز سفارشی است و در گذشته نیز بازاری نبوده و برای سران ممالک به عنوان پیشکش فرستاده میشده است

مقاله پیشنهادی: املت چجوری درست کنم

.گز مرغوب با دانه درخت گز ، به علت قیمت بالا و کمبود ماده اولیه دیگر کم تولید میشود  .

تولید کنندگان گز برای اینکه قیمت گز متعادل تر شود به جای دانه های درخت گز از ماده ای به اسم بادکا استفاده می کنند  که این ماده از سیب زمینی گرفته میشود .این گز اصلا طعم و کیفیت گز های اصلی را ندارد . گزی نیز در جعبه های فلزی به اسم گز انگشت پیچ نیز در بازار اصفهان وجود دارد که برای افراد سالمند مناسب است زیرا فاقد دانه های پسته و بادام است .

تا چندین سال پیش برای تهیه گز یا باید گذر خودمان یا یکی از نزدیکانمان به اصفهان می افتد یا منتظر عید می ماندیم تا ان را در میان شیرینی های عید  خریداری کنیم . اما امروزه خوشبختانه گزهای باکیفیت و درجه یک اصفهان در همه سال و در همه شهرها به فروش می رسد و روش درست کردن خانگی ان هم در همه سایت ها و پیج های اینستاگرام در دسترس است ‌.

اگر شما به شیرینی پزی علاقه دارید ، در این مطلب با ما همراه شوید تا  طرز تهیه دو نوع گز را به شما اموزش دهیم .

طرز تهیه گز

در این بخش از مطلب  طرز تهیه گز لقمه ای و اردی را شرح خواهیم داد.

مواد لازم برای گز لقمه ای :

شکر : 250 گرم

گلوگز مایع:375 گرم

سفیده تخم مرغ : 5 عدد

گلاب مرغوب : 3 تا 4 ق غ

مفز دلخواه پسته ، بادام و یا فندق : 100 تا 150 گرم

آب : 3/4 پیمانه

آرد سفید : مقداری

طرز تهیه گز لقمه ای:

نخست اجیل مورد نظرتان را روی شعله بدون روغن ، تفت دهید تا بو داده شوند و خامی شان گرفته شود.سپس اب و شکر را در یک قابلمه مسی ریخته و روی حرارت کم بگذارید تا شکر درون اب حل شود و اب نیز داغ شود ولی جوشیده نشود  .پس از اینکه شکر ذوب شد لیسک را به  مخلوط اب و شکر بریزید و با قاشق چوبی یا لیسک هم بزنید تا وقتی که این ترکیب کشدار بشود و یا نخ بدهد .‌

در این فاصله سفیده تخم مرغ را هم با دور تند هم زن برقی آنقدر هم بزنید تا پف کند و حجمش دو برابر شود. بعد گلاب را به آن اضافه کنید و کمی هم بزنید.سپس سفیده تخم مرغ را با دور تند همزن انقدر هم بزنید و تا حجیم و پف دار شود و گلاب را به سفیده اضافه کرده و کمی هم بزنید  تا در ان حل شود .

شهد اصلا نباید جوش بزند و دست از هم زدن ان بر ندارید . بهتر است روی شعله پخش کن با حرارت کم باشد .شهد را میان دو انگشت بگذارید انگشت ها را باز کنید اگر  کشدار بود یعنی اماده است .زمانی که شهد مهیا شد ، کمی از ان را درون سفیده بریزید تا دمایشان یکی شود و کمی هم بزنید و سپس سفیده را به شهد اضافه کنید و باید بع شکل پارویی هم زده شوند .

مهمترین بخش درست کردن گز همین مرحله است که به ان داغ زدن گفته میشود و با هم زن و دور تند مواد حدود ده تا پانزده دقیقه باید هم زده شوند . اواسط هم زدن چند بار ان را خاموش کنید و با قاشق چوبی ان را زیر و رو کنید تا ته نگیرند.این مرحله حدود دو ساعت طول می کشد تا گز اماده شود .

باید این مخلوط را مرتب هم بزنید و چون حرارت کم است و شعله پخش کن بگذارید تا دستتان خسته نشود و زمانی که مواد انقدر سفت شد که دیگر از قاشق جدا نشد ماده گز اماده است و ان را از روی حرارت بردارید .پس از خاموش کردن گاز ، مغز ها را درون ان بریزید و هم بزنید  تا در همه جای ان پخش شود .

اجازه دهید در دمای محیط خنک شود و دمایش معتدل شود بعد ان را به هر شکلی که دوست دارید برش دهید یا قالب بزنید . درون قالب را ارد پاشی کنید و بعد گز را قالب دهید .گز را ۲۴ ساعت در یخچال قرار دهید و سپس اماده سرو است .

طرز تهیه گز آردی:

مواد لازم:

شکر :1/2 پیمانه

گلاب :1/4 پیمانه

گلوکز:1/4 پیمانه

پسته :پنجاه گرم

سفیده تخم مرغ :یک عدد

نکته : این مواد برای ۴نفر است .

تهیه گز حدود دو ساعت از وقت شما را خواهد گرفت .

طرزتهیه گز آردی:

اول ا شکر و گلاب را داخل قابلمه ای با هم مخلوط کرده و  روی حرارت ملایم قرار دهید تا  ذوب شود  در گلاب حل شود و به جوش اید .در زمانی که شهد شکر و گلاب اماده میشود، سفیده را با دور متوسط همزن هم بزنید تا دو برابر شود و پف کند .وقتی شهد گلاب به غلظت رسید  گلوکز را به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا حدود 8 تا 10 دقیقه با هم بجوشند و مرتب هم بزنید تا شهد ابنباتی شکل شود و در میان  دو انگشت کشدار شود .

اگر چسبندگی شهد خوب بود و دو انگشت به سختی از هم باز شوند،  کمی از مواد را به  سفیده هم زده شده اضافه کنید و خوب هم بزنید تا ترکیب شوند .سپس سفیده را درون شربت بریزید و با دور تند همزن با حرارت کم هم بزنید تا مواد گز مهیا شود و در این مرحله پسته ها را نیز اضافه کنید و کمی هم بزنید.

ظرفی را پر از آرد کنید و گزها  را با  دو قاشق بردارید و در ظرف آرد بغلطانید و با دست به هر شکلی که دوست دارید و یا به شکل گز آردی که گرد است در بیاورید.گزها را در ظرف دربسته به مدت دو ساعت در یخچال گذاشته  تا کمی سفت شوند. برای تازه ماندن گز ، داخل ظرف  گز کمی آرد بپاشید.